17 Eylül 2013 Salı

Ebe Kayası Ziyareti / AMASYA –Amasya –Uygur Beldesi

Ziyaretin Yeri: Ebe Kayası Ziyareti, Amasya İli merkez ilçesi Amasya’ya bağlı Uygur Kasabasının yakınındaki bir yaylada bulunan ağaçtır.

Ebe Kayası Nedir: Ebe Kayası olarak anılan ziyaret bir ağaçtır. Etrafında hiçbir ağacın olmadığı bir kayanın üstündeki ağaçtan ibarettir. Uygur Halkı tarafından kutsal kabul edilip ziyaret edilmektedir. İnanışa göre bu ağacın altında çocuğu olmadığı için ağlaya ağlaya vefat eden bir kadın medfundur.

Ziyaret Nedeni: Ziyaret özellikle çocuğu olmayan kadınlar ve değişik hastalıklar için ziyaret edilir. Ayrıca hamile kadınların çocuğunu düşürmemesi için ve yavrusunu düşüren ineklerin sağaltımı için da bu ziyarete gelinir.
Bu ziyaretteki uygulamalar için Sayın Rahime Özdoğan’ın tezinden ilginç uygulamayı olduğu gibi aktarmak istiyorum. Rahime Hanım’a sonsuz teşekkürlerimle…
“Tamamen çocuk isteğiyle ziyaret edilen bu adak yerine sabahın erken saatlerinde gelinmektedir.  Adak yerinde icrâ edilen ritüele “satmak” denilmektedir. Köyde satma işleminden sorumlu bir kadın vardır. Sorumlu olan bu kadın, çocuğu olmayan, kuma sahibi biridir. Çocuk isteyen kadın, yanında sorumlu kadın ve başka bir kadınla daha sabahın en erken saatlerinde adak yerine gelirler. Kadının birisi Ebe Kayası denilen ağacın dibine oturur. Sorumlu kadın, ziyaretçiyi belinden tutarak birlikte ağacın etrafında dönmeye başlarlar. Üç kez yapılan bu dönme işleminin her defasında ziyaretçiyi döndüren kadın, ağacın dibinde oturan kadına “Ebe Kayası Huuu” diye seslenir. Ağacın dibinde oturan kadın: “Huuu, nereye gidiyon” şeklinde karşılık verir. Sorumlu kadın ağaca dönerek: “Ayşe’nin dölü olmuyo, onu satacam” der. Sonra hep beraber üç kez “Olur inşallah, durur inşallah” derler. Ağacın etrafında yapılan her dönmede bu karşılıklı konuşma tekrarlanır. Dönme işi bittikten sonra ağacın dibinde iki rekât namaz kılınıp adak adanır. Adak Ebe Kayası’na adanmakta, ancak fiilen Halit Baba adak yerinde kesilmektedir.
Aynı şekilde karnındaki buzağıyı düşüren inekler için de aynı ritüel uygulanmakta, ancak kanlı kurban söz konusu olmamaktadır. İneğin sahibi ağacın dalına bez bağlayarak bir çeşit kansız kurban sunmaktadır. Çocuğu olmayan kadınlar, üstlerindeki elbiselerinden yırttıkları bir parça bezi ağaca bağlarlar.” 

Kaynakça: Rahime Özdoğan –Amasya’da Adak Yerleri İle İlgili Halk Anlatıları -2006.

Taylan Köken

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder